Βόλγκογκραντ

(Volgograd). Πόλη (993.500 κάτ. το 2000) της νοτιοδυτικής Ρωσίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης περιφέρειας (113.900 τ. χλμ., 2.678.600 κάτ. το 2000). Είναι χτισμένη στη δεξιά όχθη του κάτω ρου του ποταμού Βόλγα, στη συμβολή διαφόρων οδικών αρτηριών και σιδηροδρομικών γραμμών από τη Μόσχα, το Ραστόφ, το Νοβοροσίσκ, το Αστραχάν και το ανθρακοφόρο λεκανοπέδιο του Ντονιέτς (Ντομπάς). Η πόλη καταλαμβάνει κατά μήκος της όχθης του Βόλγα έκταση σχεδόν 50 χλμ., περιλαμβάνει διάφορα βιομηχανικά κέντρα και εξυπηρετείται από αστικές γραμμές και από μεγάλο σιδηροδρομικό δίκτυο. Έχει διάφορες σχολές, από τις οποίες κυριότερες είναι η ιατρική, η γεωργική, η παιδαγωγική και η σχολή μηχανικών. Εκτός από τη μεγάλη σπουδαιότητά του ως συγκοινωνιακού κόμβου, το Β. παρουσιάζει και αξιοσημείωτο βιομηχανικό ενδιαφέρον, με πάρα πολλές βαριές βιομηχανίες. Πολλές από αυτές συνδέθηκαν στο παρελθόν με την οικονομική πολιτική της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όπως τα εργοστάσια τρακτέρ, τα οποία παρήγαγαν τα πρώτα δείγματα στη Ρωσία το 1930. Άλλα πάλι ενισχύθηκαν και εκσυγχρονίστηκαν, όπως τα χαλυβουργεία που είχαν ιδρυθεί το 1897. Υπάρχουν επίσης εργοστάσια κατασκευής μηχανών και συσκευών, σιδηροδρομικού υλικού, μηχανημάτων γεωτρήσεων για πετρέλαια, ρουλεμάν, μεγάλα διυλιστήρια πετρελαίου, χημικές βιομηχανίες, βιομηχανίες τροφίμων, ξυλείας και ναυπηγεία. Ιστορία. Η πόλη ιδρύθηκε το 1589 και η αρχική της ονομασία ήταν Τσαρίτσιν. Τον 17ο αι. πέρασε στην κατοχή των Κοζάκων και αποτέλεσε οχυρό στρατηγικό κέντρο για την προστασία του εμπορικού δρόμου από το Αστραχάν και τον νότιο Καύκασο προς τη Μόσχα. Εξελίχτηκε αργότερα σε εμπορικό κέντρο, στην κυριότερη οδό που ενώνει το λεκανοπέδιο του Βόλγα με το λεκανοπέδιο του Δον. Κατά τη Ρωσική επανάσταση του 1917, η πόλη αποτέλεσε θέατρο συγκρούσεων μεταξύ των μπολσεβίκων και των μενσεβίκων, αλλά τελικά πέρασε στους πρώτους, των οποίων αρχηγός ήταν ο Στάλιν, γι’ αυτό και ονομάστηκε Στάλινγκραντ (Πόλη του Στάλιν) το 1925. Το 1961, με τα μεταρρυθμιστικά μέτρα του Χρουτσόφ, μετονομάστηκε Β. Πρωτεύουσα κυβερνείου από το 1919 έως το 1928, αναπτύχθηκε βιομηχανικά με την εφαρμογή των σοβιετικών πενταετών σχεδίων και έγινε ένα από τα μεγάλα κέντρα μηχανολογικού εξοπλισμού. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο υπήρξε θέατρο αιματηρών μαχών, πολιορκήθηκε για μεγάλο διάστημα από τους Γερμανούς και τελικά καταστράφηκε τελείως. Η αντίσταση όμως των Σοβιετικών στο Στάλινγκραντ υπήρξε ένας από τους αποφασιστικούς παράγοντες της εκστρατείας στην πρώην ΕΣΣΔ και η παράδοση της γερμανικής στρατιάς του φον Πάουλους θεωρείται η αρχή της οριστικής υποχώρησης του γερμανικού στρατού. Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, η πόλη ανοικοδομήθηκε· το 1950 είχε φτάσει τον προπολεμικό πληθυσμό της και κατά τα επόμενα χρόνια τον ξεπέρασε. Μνημείο των υπερασπιστών της πόλης του Βόλγκογκραντ, που είχε καταστραφεί ολοσχερώς κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου πολέμου, και ανοικοδομήθηκε στη μεταπολεμική περίοδο (φωτ. Igda). Το Πλανητάριο, σύγχρονο οικοδόμημα σε νεοκλασικό ρυθμό, στο Βόλγκογκραντ (φωτ. Igda). Το Πλανητάριο, σύγχρονο οικοδόμημα σε νεοκλασικό ρυθμό, στο Βόλγκογκραντ (φωτ. Igda).